بچ نامبر (Batch Number) چیست؟

بچ نامبر که به نام های شماره لات (Lot Number)  و سری ساخت نیز شناخته می شود ترکیبی از اعداد و حروف می باشد که در نگاه اول کاملا مبهم و نامفهوم به نظر می رسند. با این حال درج آن روی محصولات به خصوص محصولات آرایشی و بهداشتی اجباری است. اجباری بودن ذکر بچ نامبر روی محصول به این معنی است که لات نامبر حاوی اطلاعات مشخص و مهمی از محصول می باشد. بچ نامبر در واقع سریالی است که بر روی برچسب محصولات چاپ می شود و این امکان را فراهم می کند تا تاریخچه تولید محصول ردیابی شود. با استفاده از شماره بچ نه تنها دسته تولید را می توان شناسایی کرد، بلکه همه مسائل مربوط به کنترل و تولید نیز از این طریق قابل پیگیری خواهند بود.

شماره بچ می تواند به صورت یک سری عدد، حروف و یا ترکیبی از این دو باشد. لات نامبر ممکن است بر اساس تاریخ و یا به صورت رندوم به یک سری از محصولات اختصاص داده شود. نکته مهم در تعیین شماره بچ امکان شناسایی دقیق دسته محصول است در واقع، بچ نامبر قابلیت ردیابی محصول را تضمین می کند. اهمیت این موضوع زمانی بیشتر می شود که مصرف کنندگان، از کیفیت یک محصول ناراضی هستند. با توجه به اینکه اطلاعات مربوط به محصول از طریق سری ساخت قابل بازیابی هستند، می توان علت عدم کیفیت محصول را جستجو کرد. در اسناد پشتیبان تمامی عناصر دخیل در توسعه و ساخت محصول ثبت و نگهداری شده است. در واقع به کمک این اطلاعات می توان فهمید که این محصولات کجا، چه موقع، با کدام مواد، چگونه و در چه شرایطی ساخته شده اند.

به عنوان مثال وقتی که مصرف کنندگان یک محصول دارویی دچار عوارض می شوند، چه این عارضه یک جوش ساده باشد چه حساسیت شدید، این شماره بچ محصول است که مورد بررسی و تحقیق قرار می گیرد تا مشخص شود عوارض واقعا ناشی از مصرف محصول بوده یا خیر. در صورتی که واقعا مشکل در ساخت و تولید دارو باشد، به کمک شماره بچ می توان محصولات را در بازار ردیابی و جمع آوری کرد. اطلاعاتی که در شماره لات ذخیره می شود معمولا موارد زیر می باشد:

• تعداد

• چرخه تولید

• محل تولید

• تاریخ انقضا

• وزن ماده فعال

• مواد کمکی

درج بچ نامبر هم روی بسته بندی اولیه (شیشه ، لوله ، بطری ...) و بسته بندی ثانویه (جعبه های مقوایی ...) الزامی است. تنها در صورتی، عدم رعایت این قاعده مجاز است، که به دلیل کوچک بودن ابعاد یک محصول (اغلب آرایش) درج آن عملا غیرممکن باشد. در این صورت شماره بچ را باید روی بسته بندی ثانویه ذکر کرد. برای درج بچ نامبر روی محصول مکان مشخص و قطعی وجود ندارد، بسته به شکل ظاهری بسته بندی بچ نامبر می تواند روی قسمت بالایی بطری، انتهای شیشه ها و ... ذکر شود.

همانطور که مشخصات و نحوه تولید لات نامبر محصول بر اساس عواملی مانند صنعت و شبکه های توزیع متفاوت است، انتخاب دستگاه مناسب برای چاپ بچ نامبرها نیز به نیازهای عملیاتی منحصر به فرد شما بستگی دارد. مهمترین عواملی که باید مورد توجه قرار گیرد عبارتند از:

• بچ نامبر روی بسته بندی اولیه چاپ می شود یا ثانویه: بسته بندی اولیه به موادی اطلاق می شود که از محصول بیشتر محافظت می کنند به عنوان مثال، قوطی آلومینیومی نوشابه.  بسته بندی ثانویه چیزی است که بسته بندی اولیه را در بر می گیرد به عنوان مثال، جعبه مقوایی که قوطی های نوشابه در آن به خرده فروشان توزیع می شوند. 

• سرعت چاپ مورد نیاز برای خط شما: تعداد چاپ مورد نیاز خط تولید شما در دقیقه تعیین می کند که کدام مدل چاپگر بیشتر مناسب است.

اصلی ترین تفاوت بین این دو این است که شماره سریال هر محصولی به صورت منحصر به فرد تعیین می شود، اما بچ نامبر برای یک دسته محصول در نظر گرفته می شود. اگرچه اصلی ترین کاربرد هر دو ردیابی و ثبت تاریخچه محصول است. شماره سریال ردیابی را به صورت موردی انجام می دهد و معمولا برای خدمات گارانتی، عودت سفارش، تعمیرات و ...... مورد استفاده قرار می گیرد.